Co zrobić z olsztyńskimi „szubienicami”? Polskie Radio Olsztyn i TVP3 Olsztyn zorganizowało radiowo-telewizyjną debatę z udziałem publiczności.

Historycy, politycy, samorządowcy i społecznicy z Olsztyna dyskutowali o losie Pomnika Wyzwolenia Ziemi Warmińskiej i Mazurskiej. Debatę prowadzili Maciej Wróbel (TVP 3 Olsztyn) i  Maciej Świniarski (Polskie Radio Olsztyn).

Posłuchaj debaty:

Debata-Szubienice

 

Dr Waldemar Brenda, naczelnik delegatury IPN w Olsztynie tłumaczył:

– Taki jest stan prawny w Polsce. Musimy pamiętać, ze nasze akty normatywne kwestionują pozostawanie takich pomników. Ten monument nosi na sobie symbole radzieckie, które uznawane są na równi z symbolami nazistowskimi. Nie chodzi o to, żeby przekreślić naszą wiedzę o tamtych czasach, ale pokazać, że nie jesteśmy już pod niczyim panowaniem.

Sławomir Hryniewicz ze Stowarzyszenia Architektów Polskich mówił, że:

– Pomnik był już wpisany do rejestru zabytków. W 2010 roku plac miał zostać przeznaczony pod inwestycję. Użyliśmy tego monumentu, jako konia trojańskiego, żeby plac został w niezmiennym stanie. Zmiana władzy i nastawienia społecznego na kwestie historii, zmienia poglądy na niektóre tematy.

Jarosław Słoma, wiceprezydent Olsztyna mówił:

– Stanowisko Rady Miasta jest takie, żeby na gruncie obecnego prawa zachować pomnik i odpowiednio go oznaczyć. Niech w ten sposób upamiętnia ofiary II wojny światowej. Działamy zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego, poza tym nie mamy w tym momencie pieniędzy na dalsze inwestycje.

Zaproszenie do dyskusji przyjęli przedstawiciele niemal wszystkich, bo 3 z 4 klubów, w olsztyńskiej Radzie Miasta.

Dariusz Rudnik z klubu Prawa i Sprawiedliwości tłumaczył:

– Bezwzględnie uważam, że ten pomnik powinien zniknąć – to uwłaczające. Niech pomnik trafi do miejsca przeznaczonych dla takich obiektów, np. do skansenu.

Krzysztof Kacprzycki, radny z Sojuszu Lewicy Demokratycznej dodał:

– Powinniśmy ten pomnik pozostawić w niezmiennym stanie, Armia Radziecka była w naszym mieście. Nie powinniśmy pamiętać tylko o dobrych kartach naszych historii, ale również tych złych – ku przestrodze.

Jan Tandyrak z klubu Platformy Obywatelskiej uzupełnił:

– Powinni zdecydować przede wszyscy mieszkańcy Olsztyna. Mogliby wypowiedzieć się na ten temat np. w plebiscycie. Ten plac i pomnik powinny mieć innych charakter i nas łączyć.

Zbigniew Dąbkowski, przewodniczący Rady Olsztyna z klubu radnych Ponad Podziałami mówił:

– Jako radni na czele z prezydentem Grzymowiczem konsekwentnie realizujemy plan zagospodarowania przestrzennego. W 2010 organizacje społeczne zainicjowały projekt przeniesienia pomnika. Teraz nie mamy środków, by to zrealizować. Do 30 listopada mamy jeszcze czas, by pomyśleć nad projektami.

Wypowiadali się również olsztyńscy społecznicy.

Bogdan Bahmura ze stowarzyszenia „Święta Warmia” tłumaczył:

– Pierwszy raz o tym problemie mówiliśmy 8 lat temu. Pomniki burzy lud, a stawia władza – teraz mamy paradoksalną sytuację, że władza chce burzyć, a społeczeństwo jest na to obojętne. Warto by było wyjaśnić, dlaczego ten pomnik tu stoi – zwłaszcza młodemu pokoleniu. Dwie tablice jednak nic nie załatwią. Na nowym placu, na nowych płytach, można by umieścić więcej informacji. Wywiezienie pomnika do skansenu byłoby tylko rozrywką, a my chcemy edukować.

Wojciech Kozioł i Władysław Kałudziński, działacze patriotyczni ostatnio pomalowali sierp i młot na „szubienicach” na czerwono. Wyjaśniali, że:

– W Olsztynie panuje określona atmosfera, która nie pozwala ruszyć do przodu. Ten pomnik jest dziełem artystycznym człowieka i pokazuje określoną historię. Mimo wszystko powinien zniknąć z krajobrazu miejskiego.

Henryk Falkowski, historyk mówił:

– Najgorsze rzeczy, jeżeli chodzi ludność cywilną działy się po wkroczeniu Armii Radzieckiej. Słyszałem, że jedną kobietę na raz gwałciło 30 mężczyzn. Płyty pomnika pochodzą z Olsztynka, więc jego przeniesienie nie koniecznie byłoby niszczeniem. Ten monument jest wrzodem na nosie mojego miasta. Chcę, żeby został przeniesiony na ulicę Szarych Szeregów, gdzie spoczywają czerwonoarmiści.

Marcin Kulasek, sekretarz generalny SLD wyjaśniał:

– Ustawa dekomunizacyjna to temat zastępczy dla ważnych spraw, jakie dzieję się w naszym kraju. Społeczeństwo nie zawraca wtedy uwagi na problemy np. edukacji, albo trybunału konstytucyjnego. Musimy pamiętać o historii, ale symbole totalitarne powinny zniknąć z przestrzeni publicznej.

Patryk Kozłowski historyk, dodał:

– To wstyd, że stoimy tu po 27 latach wolności. Tego pomnika nie powinno tu dawno być. To symbol III RP, która nie potrafi zdecydowanie odciąć się od represji. Symbolika sierpa i młota powinna zniknąć z Olsztyna, Warmii i Mazur i Polski.

 

Marcin Kulasek – Sekretarz Generalny SLD, Radny Sejmiku Województwa.

 

więcej na Radio Olsztyn: http://ro.com.pl/zburzyc-przeniesc-czy-pozostawic-debata-o-losie-szubienic/01295969